Sinds 2015 maakt beeldend kunstenaar Wanda Tuerlinckx portretten van robots met een camera uit 1880. Zoals de uitvinding van de fotografie destijds staat de huidige ontwikkeling van robots voor een significante evolutie in de menselijke ontwikkeling. Deze juxtapositie die de twee belangrijke industriële revoluties verbindt – de industriële revolutie rond 1900 en de robotrevolutie rond 2000 – belichaamt de fusie van mens en technologie en creëert een lus die de tijd overstijgt. In samenwerking met mensmachine interactie wetenschapper Dr. Erwin R. Boer documenteert Wanda de huidige wereldwijde robot revolutie en met name de robots die het meest menselijk geïncarneerd zijn in zogenaamde androïden.
“Het was de liefde die de inspiratiebron was om te gaan fotograferen, niet de fotografie zelf. Fotografie als middel om gevoelens te onderzoeken en vorm te geven. Na twee jaar fotografie opleiding op de St-Lucas academie in Brussel besloot ik om de laatste twee jaar van mijn opleiding in de Rietveld Academie in Amsterdam af te maken. De opleiding op Sint-Lucas was technisch met veel theorie. De Rietveld Academie daarentegen was veel vrijer zonder theorie. Die overgang was in het begin wel lastig en daarbij moest ik mij behoorlijk aanpassen en het was moeilijk om mijn weg te vinden in de vele mogelijkheden die een vrije opleiding biedt. Uiteindelijk was het voordeel dat je diep gaat graven in jezelf om uit te vinden wat je inspireert. Bij mij zijn het voornamelijk projecten waar ik nieuwsgierig naar ben en waar ik me toe aangetrokken voel. Ik ben altijd geïnteresseerd geweest in existentiële vragen of onderwerpen van het bestaan.”
“Robots zijn fascinerend omdat ze door mensen worden gemaakt. Ze evolueerden langzaam tot het cybernetische tijdperk dat begon in de jaren vijftig, toen we het menselijk functioneren begonnen te begrijpen vanuit een systeemoogpunt. Daardoor werden de deuren geopend voor het bouwen van mensachtige systemen met menselijke vermogens. Met de exponentiële toename van rekenkracht, samen met een even snelle miniaturisatie – niet alleen in computers maar ook in machineonderdelen zelf – zijn we op het punt beland waar de android robots van vandaag sterk op mensen gaan lijken in uiterlijk en gedrag. De reële mogelijkheid van een samenleving waarin robots ons in staat zullen stellen revolutionaire stappen voorwaarts te zetten, roept ook de angst op dat robots ons leven negatief zullen beïnvloeden en ons als menselijk ras zouden kunnen overleven. Met de toenemende macht van het cybernetische tijdperk staan wij als biologische mensen op het kruispunt van een nieuwe paradigmaverschuiving in onze evolutie, waarbij we de macht en verantwoordelijkheid hebben om de exponentiële mogelijkheden van robots te sturen. De vraag is niet alleen wat we met robots kunnen doen, maar wat we zouden moeten doen volgens de vele ethische kwesties die ermee gemoeid zijn. Omdat voortdurend versnellende technologische ontwikkelingen blijven anticiperen op de ethische en sociale implicaties van robots in onze samenleving, leven we met een innerlijke spanning tussen acceptatie en afwijzing. Het robot-portretten project heeft tot doel het bewustzijn te vergroten over de mens-machine evolutie en om deze ontwikkeling te documenteren.”
De vraag is niet alleen wat we met robots kunnen doen, maar wat we zouden moeten doen volgens de vele ethische kwesties die ermee gemoeid zijn.
“In een tijd waarin samenwerking en innovatie centraal staan, kunnen de portretten van hedendaagse robots mensen inspireren om hierbij stil te staan, nieuwe ideeën te vormen en na te denken over het unieke potentieel van robots in onze samenleving. In samenwerking met mensmachine interactie wetenschapper Dr. Erwin R. Boer. heb ik sinds 2016 wereldwijd de meest toonaangevende wetenschappelijke instituten en universiteiten bezocht om de revolutionaire ontwikkelingen op het gebied van de robotica te fotograferen. Door deze huidige technologische evolutie vast te leggen met een 19e eeuwse camera , de eerste generatie camera’s die de geboorte van de moderne wetenschap destijds in beeld bracht, komen verleden, heden en toekomst komen samen in één beeld.”
“Het is fantastisch dat ik de mogelijkheid heb gehad om wereldwijd al die fascinerende robots te ontmoeten en te mogen documenteren. Het robot project is een mooie reis vol verhalen over nieuwe entiteiten die onze menselijkheid weerspiegelen.”
“De bedoeling is om het robot project voor te zetten en de ontwikkeling in robotica te blijven documenteren. Vanwege de verre reizen is het een erg duur project en is het behoorlijk intensief om met oude camera, statieven en lampen etc. te werken. Ik ben op zoek naar manieren en instanties om het project mede te financieren. Uiteindelijk zou ik graag een boek willen uitbrengen. Verder ben ik momenteel als gastkunstenaar betrokken bij de Vrije Universiteit in Amsterdam.”
Het werk van Wanda is momenteel te zien in de tentoonstelling Love Stories van het Hermitage Amsterdam.
Website Wanda Tuerlinckx
Lees het volledige interview in Kiekie no. 35
Een abonnement kan ook!