Bram Engelaar is in 2019 afgestudeerd aan Hogeschool Utrecht in Communication & Multimedia Design, waarna hij autodidact fotograaf werd. Hij experimenteert met analoge fotografie projecten via een poëtische beeldtaal met de mens als centraal thema. Vorig jaar won Bram de talent prijs van de Rabo Photographic Portrait Prize 2021.
Waar is jouw reis begonnen in de fotografie?
Mijn fascinatie voor fotografie is waarschijnlijk begonnen bij mijn vader, die hobbyfotograaf is. Naast het verzamelen van camera’s hadden wij bij ons thuis een doka waar hij geregeld te vinden was. Pas op latere leeftijd groeide mijn eigen interesse voor beeld. Tijdens mijn eerste jaar van de studie Communicatie & Multimedia Design kocht ik mijn eerste camera, die ik erg fanatiek gebruikte. Op mijn opleiding werd weinig aandacht besteed aan fotografie en film, maar toch probeerde ik op elke manier mogelijk dit medium te integreren in mijn opdrachten.
Hoewel tijdens mijn studie de focus voornamelijk lag op film koos ik na het behalen van mijn opleiding voor fotografie. Als afstudeercadeau kreeg ik van mijn ouders een Mamiya RB67 wat een schot in de roos bleek. Sindsdien heb ik zelden mijn digitale camera nog aangeraakt. Ook werd ik nieuwsgierig naar de druktechnieken en zette ik samen met drie anderen, zonder enige kennis en ervaring, een donkere kamer op. Inmiddels heb ik een eigen container unit verbouwd tot donkere kamer waar ik al mijn afdrukken maak.
Wat heeft je bewogen om de serie ‘Matar a Saudade’ te maken?
De serie “Matar a Saudade” is ontstaan aan het begin van de pandemie. In die tijd kocht ik net een Cambo SC 4×5 en besloot mijn vrienden en omgeving te gaan portretteren. Dit in eerste instantie om ervaring met groot formaat op te doen. Ik leerde niet alleen de techniek maar ook veel over mijzelf, want alle foto’s van de serie zijn genomen bij mij thuis op mijn kamer. Deze intieme omgeving maakte het gemakkelijk om met mijn vrienden te praten over onze gevoelens wat soms tot hele intieme en ontwapenende ontmoetingen leidden.
Het werken met diffuus daglicht, een kleine scherptediepte, relatief lange sluitertijden en het scheimpflug principe eist een trage benadering. Met behulp van muziek en een stevige dosis concentratie (en onrust) ontstonden de dromerige portretten. Hoewel ik het meer zag als een studie overtuigde Milan Gies (fotograaf,leermeester en vriend) mij om deze serie voort te zetten. Tijdens het luisteren van Braziliaanse muziek ontdekte ik dat er wel erg vaak werd gezongen over saudade. De vertaling – voor zover die bestaat – had veel raakvlak met de gevoelens bij mijn foto’s en zo is de serie geboren.
Het nam een deel van mijn onzekerheden weg, waardoor ik de motivatie kreeg om door te gaan met fotograferen
Met welke camera is de serie geschoten en vanwaar de keuze voor zwart/wit?
Voor de serie heb ik gebruik gemaakt van twee technische camera’s. De eerder genoemde Cambo SC 4×5 en momenteel de Chamonix 45H-1. Ik heb deze camera met name aangeschaft omdat ik mij wilde specialiseren in de Scheimpflug techniek. Hiermee heb je de mogelijkheid om dingen die niet parallel aan de film lopen toch scherp te krijgen. Zo kan je met een beperkte scherptediepte toch veel in focus krijgen.
De reden dat ik zwart/wit fotografeer is omdat ik hierbij elke stap van het proces zelf kan uitvoeren. De mogelijkheid om de negatieven direct na het fotograferen te ontwikkelen of af te drukken geeft mij het gevoel van autonomie, en dat is iets waar ik veel waarde aan hecht.
Ik ben inmiddels wel kleur aan het onderzoeken.
Hoe zou je jouw stijl omschrijven?
Ik maak portretten waarbij ik de intimiteit op zoek, daarbij probeer ik de personen en omgeving dusdanig tot rust te brengen qua omgeving en licht gebruik. Hier speelt zwart-wit ook een rol bij, niet te veel afleiding en zoveel mogelijk focus op waar het echt omgaat. Ik heb absoluut iets klassieks en traditioneels in mijn stijl maar houdt me met moderne en relevante thema’s bezig.
Wat betekende het voor jou om de talent prijs van de Rabo Photographic Portrait Prize te winnen?
Het winnen van de Rabo Photographic Portrait Prize talent betekende veel voor mij zeker gezien ik eigenlijk helemaal niet mee wilde doen. Milan Gies kon mij uiteindelijk overtuigen om iets in te zenden en het kwam dus ook als een verrassing dat ik deze prijs won. Het nam een deel van mijn onzekerheden weg, waardoor ik de motivatie kreeg om door te gaan met fotograferen. Hoewel ik mij liever in de luwte begeef vond ik het toch waanzinnig leuk om positieve reacties te krijgen van mensen die ik helemaal niet kende, en die ik mede door dit heb kunnen ontmoeten.