Interview Ton Toemen
Ton Toemen studeerde in 1993 af aan de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten in Den Haag. Sindsdien is hij als foto-journalist en portretfotograaf werkzaam voor diverse landelijke kranten en magazines als De Groene Amsterdam en National Geographic. In de vorm van foto-essays en portretten initieert Ton zijn eigen projecten met als doel de samenleving te onderzoeken. Een voorbeeld daarvan is zijn expositie KNIL & Maluku over de historie en de verbondenheid van de Nederlandse Molukse samenleving en die op de Molukken. Hiervoor portretteerde hij KNIL militairen en latere generaties Molukkers om zowel het heden als hun geschiedenis onder de aandacht de brengen.
Waar is jouw interesse voor de KNIL en de Molukse gemeenschap ontstaan?
Mijn eerste kennismaking met Molukse gemeenschap was op 15-jarige leeftijd, toen ik in Vught naar school ging en zodoende bij Molukse jongeren in de klas kwam te zitten. Zij vertelde mij verhalen over de manier waarop hun families naar Nederland zijn gekomen, maar ik heb mij op die leeftijd nooit gerealiseerd hoe ingewikkeld dit moet zijn geweest. Later ben ik mij, door een ontmoeting met een Molukse ‘tante’, opnieuw gaan verdiepen in de geschiedenis.
Voelen de latere generaties zich nog sterk verbonden met hun Molukse roots?
Door mijn reis naar de Molukken heb ik opnieuw kennis gemaakt met de Molukse cultuur. Tijdens de vele fotosessies en gesprekken, heb ik gaandeweg meer begrip gekregen voor de verschillende standpunten binnen de Molukse gemeenschap ten aanzien van onze geschiedenis en hun kijk op de toekomst. Ook voor de jongere generaties, is het gevoel van verbondenheid met hun Molukse roots heel belangrijk.
Er is de laatste tijd meer aandacht voor het onrecht wat de Molukkers destijds is aangedaan na hun aankomst in Nederland, merkte jij dat de families die je gefotografeerd hebt tevreden zijn met deze erkenning?
Ik merk dat men blij is met de erkenning, maar het slechts een eerste stap. Het is inmiddels 71 jaar geleden dat de KNIL-militairen met hun families in Nederland aankwamen, en gelukkig is er vandaag de dag wat meer openheid over dit deel van onze geschiedenis. Persoonlijk zou ik echter graag zien dat er zowel op politiek- als humanitair niveau, meer aandacht komt voor de manier waarop de Molukse cultuur in eigen land onder druk staat.
Ook voor de jongere generaties, is het gevoel van verbondenheid met hun Molukse roots heel belangrijk
Wordt er nog een bepaalde verbondenheid gevoeld tussen de gemeenschap in Nederland en die op de Molukken? En zijn ze zich op de Molukken bewust van hoe het de migranten destijds is vergaan?
Door de sterke familiebanden is men uiteraard op de hoogte. Er is een enorme verbondenheid over en weer. In Nederland worden veel sociaal-maatschappelijke projecten opgezet om mensen op de Molukken te kunnen ondersteunen.
Wat hoop je te bereiken met deze expositie?
In deze tentoonstelling gaan portretten van de verschillende generaties een dialoog aan met de straatbeelden, en laten zien hoe de Moluks-Nederlandse geschiedenis doorwerkt in het heden. Voor de gelegenheid heb ik de twee Molukse werelden een beetje dichter bij elkaar willen brengen. Bedoeld als eerbetoon aan de eerste generatie KNIL-militairen en hun families.
De expositie KNIL & Maluku is tot met 4 september te zien in Barak 1B in Nationaal Monument Kamp Vught. Wil je meer zien van Ton Toemen? Klik dan hier voor zijn website.
